Topole kontra Wierzby - cz. 3

   Oto porównania translatorskie kolejnego fragmentu, którym różniły się „Topole” i „Wierzby”.

ANNE OF WINDY POPLARS

Do you think it wrong to give children candy in church, Miss Shirley? Not peppermints … that would be all right … thereʼs something religious about peppermints, donʼt you think? But the poor things donʼt like them.”

When the Courtaloe plots were exhausted Miss Valentineʼs reminiscences became a bit spicier. It did not make so much difference if you werenʼt a Courtaloe.

Maria Rafałowicz-Radwanowa

[…] Czy pani uważa, że to grzech dawać dzieciom cukierki w kościele, miss Shirley? Nie miętowe… to by nie szkodziło… mięta ma w sobie coś religijnego, prawda? Ale te biedne robaczki nie lubią mięty.

            Wyczerpawszy opowieści o własnym rodzie, stała się panna Walentyna nieco zwięźlejsza. Osoby, nie należące do rodziny Courtaloe, nie są już takie ważne.

Aleksandra Kowalak-Bojarczuk

[…] Czy pani uważa, że to niewłaściwe dawać dzieciom cukierki w kościele? Nie miętowe… to byłoby w porządku, w miętowych cukierkach jest coś religijnego, nie sądzi pani? Ale biedne dzieci ich nie lubiły.

            Gdy wyczerpały się plotki o Courtaloe’ach, uwagi panny Walentyny nabrały szczypty ironii.

Anna Dorożalska, Agnieszka Kościelniak

[…] Myśli pani, że nie powinno się dawać dzieciom cukierków w kościele? Nie mówię o miętowych – to by było w porządku. W miętowych cukierkach jest coś religijnego, nie myśli pani? Ale dzieci, niestety, ich nie lubią.

            Kiedy panna Walentyna wyczerpała już temat Courtaloe’ów, jej historie stały się nieco pikantniejsze. Było bez znaczenia, czy jest się Courtaloem, czy nie.

Agnieszka Kuc

[…] Myśli pani, że nie wypada częstować dzieci cukierkami w kościele, panno Shirley? I żeby to jeszcze były miętowe pastylki…nie byłoby najgorzej… bo w nich jest coś nabożnego, prawda? Niestety, te biedactwa nie lubiły miętówek.

            Kiedy wspomnienia o członkach rodu Courtaloe dobiegły końca, opowieść panny Walentyny stała się nieco bardziej sensacyjna. W końcu, jak się mówi o innych, to można sobie pozwolić na więcej.

Ewa Łozińska-Małkiewicz, Katarzyna Małkiewicz

[…] Czy uważa pani, że to niewłaściwe, aby dawać dzieciom cukierki, w kościele, panno Shirley? Nie miętuski, to byłoby w porządku, w miętuskach wyczuwa się coś religijnego, nieprawdaż? Ale biedactwa ich nie lubiły.

            Wyczerpawszy ploteczki na temat rodziny Courtaloe, panna Valentine rozpoczęła bardziej pikantne wspominki. Nie robiło to specjalnej różnicy komuś, kto i tak nie był Courtaloe.

Grażyna Szaraniec (opracowała literacko)

[…] Wiem, niektórzy mówią, że to nie wypada, zwłaszcza, że to nie były miętowe landrynki… Miętowe jeszcze jakoś by uszły; one mają w sobie coś takiego ascetycznego, jakby kościelnego, nie uważa pani? W każdym razie dzieci ich zwykle nie lubią i już! – zakończywszy wspomnienia o rodzie Courtaloe’ów, panna Walentyna pozwoliła sobie na lekką ironię.

ANNE OF WINDY WILLOWS

[…] Do you think it wrong to give children candy in church, Miss Shirley? Not peppermints. That would be all right. Thereʼs something religious about peppermints, donʼt you think? But the poor things donʼt like them. This is my cousin, Noble Courtaloeʼs grave. We were always a little afraid he was buried alive; he looked so life-like. But nobody thought of it till it was too late.ʼ

ʻThat was – sad,ʼ said Anne idiotically. She knew she was expected to say something whenever Miss Valentine paused expectantly, but it seemed absolutely impossible to think of anything appropriate.

ʻCousin Ida Courtaloe is here. She was the prettiest thing I ever saw in my life – and the gayest. But fickle as a breeze, my dear, fickle as a breeze … Cousin Vernon Courtaloe is here. Him and Elsie Pringle – down there – were madly in love with each other at one time, and were to have been married; but first one thing and then another postponed it, and finally neither of them wanted it.ʼ

When the Courtaloe plots were exhausted Miss Valentineʼs reminiscences became a bit spicier. It did not make so much difference if you werenʼt a Courtaloe.

Rafał Dawidowicz

[…] Czy pani uważa, że to niewłaściwe dawać dzieciom cukierki podczas nabożeństwa, panno Shirley? I to nie miętowe? Częstowanie miętowymi byłoby w porządku. Jest w nich coś religijnego, prawda? Ale biedactwa ich nie lubiły. A to grób mojego kuzyna Nobla Courtaloe. Zawsze baliśmy się, że został pochowany żywy. Wyglądał jakby tylko spał. Ale nikt o tym nie myślał aż do chwili gdy było za późno.

– To smutne – powiedziała Ania idiotycznie, domyślając się, że panna Walentyna specjalnie robi przerwy i oczekuje na odpowiedź. Ale nie przyszło jej do głowy nic bardziej odpowiedniego.

– Tutaj leży moja Ida Courtaloe. Była to najładniejsza osoba jaką widziałam. Ale zmienna jak wiatr, moja droga, jak wiatr… Tutaj spoczywa kuzyn Vernon. On i Elsie Pringle, ta obok, byli w sobie szaleńczo zakochani. Mieli się pobrać. Ale najpierw jedno z nich przełożyło datę ślubu, potem drugie, aż w końcu zrezygnowali.

Kiedy plotki o Courtaloach się wyczerpały, wspomnienia panny Walentyny stały się nieco zgryźliwe. Jednak dla kogoś kto nie jest z rodziny z rodziny Courtaloe, nie mogło to mieć większego znaczenia.

Ireneusz Socha

[…] Czy sądzi pani, że to grzech dawać dzieciom cukierki podczas mszy? I to nie miętówki. Gdyby to były miętówki, wszystko byłoby w porządku. W miętówkach jest coś religijnego, nieprawdaż? No, ale te biedactwa nie lubią miętówek. To grób mojego kuzyna, księcia Courtaloe. Mieliśmy upiorne wrażenie, że pogrzebano go żywcem, bo wyglądał, jakby spał. Ale gdy chcieliśmy to sprawdzić, było już za późno.

– To smutne – idiotycznie skwitowała rzecz Ania. Wiedziała, że powinna się odezwać za każdym razem, kiedy panna Walentyna robi znaczące pauzy, ale w tym przypadku nie dało się wymyślić lepszej odpowiedzi.

– A oto grobowiec kuzynki Idy Courtaloe. Nie widziałam piękniejszej – i weselszej – dziewczyny. Lecz zbyt kapryśna… A tui leży kuzyn Wernon Courtaloe. Swego czasu kochali się do szaleństwa z Elżusią Pringle – jej grób jest tam, dalej – i mieli się żenić, lecz cały czas przesuwali termin ślubu z jakiejś przyczyny, aż im się odechciało.

            Kiedy wyczerpał się zapas plotek na temat Courtaloe’ów, wspomnienia panny Walentyny nabrały bardziej ironicznego tonu. Teraz fakt, że nie jest się Courtaloe’em , nie robił żadnej różnicy.

Jolanta Bartosik

[…] Jak pani myśli, panno Shirley, czy to nieładnie dawać dzieciom cukierki w kościele? Nie miętówki; w tym nie byłoby coś niewłaściwego. Miętówki mają w sobie coś religijnego, zgodzi się pani ze mną? Ale dzieci ich nie lubiły. A to jest grób mojego kuzyna, Noble’a Curtaloe’a. Zawsze się obawialiśmy, że go pochowamy żywcem, bo całe życie wyglądał jak nieboszczyk. Ale nikt nie zwrócił na to uwagi, aż było za późno.

            – To bardzo… smutne – powiedziała Ania, dość głupio. Wiedziała, że panna Walentyna za każdym razem, kiedy robi przerwę, spodziewa się coś od Ani usłyszeć, ale nie przychodziło jej do głowy nic rozsądnego.

            – Kuzynka Ida Curtaloe leży tutaj. Nigdy nie widziałam kobiety równie pięknej, jak ona; ani równie wesołej. Ale była zmienna jak pogoda… Dobrze mówię, jak pogoda. Kuzyn Vernon Curtaloe jest tutaj. On i Elza Pringle – o ta, co tam leży – byli swego czasu śmiertelnie w sobie zakochani i mieli się pobrać, ale odkładali ślub to z takiego, to z innego powodu, aż w końcu żadne już go nie pragnęło.

            Kiedy skończyły się groby Curtaloe’ów, wspomnienia panny Walentyny stały się znacznie bardziej pikantne. Powściągliwość nie była konieczna, skoro nie chodziło o Curtaloe’ów.

Telewizyjny "Błękitny Zamek"

   Latem 1976 roku w Teatrze Telewizji miała miejsce premiera "Błękitnego Zamku". Adaptacji  powieści dokonały Barbara Wachowicz i Krystyna Śląska, a spektakl wyreżyserował Andrzej Żmijewski. Dokopałam się do recenzji tej sztuki telewizyjnej - ukazała się ona w styczniowym numerze Ekranu (1977).

O nauczycielce

   W opracowaniu Dzieło chwali Mistrza. Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr hab. Irenie Popiołek z okazji 50-lecia pracy artystycznej oraz pracy pedagogicznej, Akademia Ignatianum w Krakowie Wydawnictwo WAM, znalazł się ślad prozy Maud. Profesor Popiołek, poza malarstwem, zajmuje się także zagadnieniami edukacji artystycznej w szkołach. Autorka jednego z rozdziałów, Krystyna Zabawa, przywołuje postać panny Stacy.

Artyst(k)a – Nauczyciel(ka). Szkic do portretu

Inaczej niż "Ania"

   W literaturze polskiej istnieje trylogia Ania z lechickich pól autorstwa Marii Dunin-Kozickiej. Na podobieństwo w tytule zwrócono uwagę w jednej z recenzji powieści:

• CBN Polona; Rzeczpospolita, nr 339, 1930.

Co Rachel Lynde powiedziałaby na takie... wyróżnienie?

   Śledząc wzmianki o książkach Maud w polskich pracach, trafiłam na ciekawą antologię. W 2016 roku, za sprawą Aleksandra Przybylskiego, Ania z Zielonego Wzgórza  została zaliczona w poczet książek o wyrobach alkoholowych - rozdział: "Wina", podrozdział: "Wino porzeczkowe". Wyobraźcie sobie święte oburzenie Rachel Lynde, gdyby przeczytała coś takiego ;)

Topole kontra Wierzby - cz. 2

   Kolejny fragment, który zmieniono w wydaniu amerykańskim, rozpoczyna się zdaniem odnoszącym się do poprzedniego akapitu – panna Valentine opowiada w nim o swoim prapradziadku. Wyrabiał on kołowrotki i kiedy pastor nad jego grobem zacytował z Pisma Świętego: „idą wraz z nimi ich czyny” (Ap 14,13), Myrom Pringle zauważył, że w takim razie droga do nieba za zmarłym powinna być zapchana kołowrotkami. Panna Valentine pyta Anię, czy nie uważa, iż ta uwaga była w złym guście.

ANNE OF WINDY POPLARS

Had any one but a Pringle said it, Anne might not have remarked so decidedly, ‘I certainly do not,’ looking at a gravestone adorned with a skill and crossbones as if she questioned the good taste of that also.

‘My cousin Dora is buried here. She had three husbands, but they all died very rapidly. Poor Dora didnʼt seem to have any luck picking a healthy man’.

Maria Rafałowicz-Radwanowa

Gdyby uwaga ta pochodziła od kogokolwiek innego, a nie od jednego z Pringle’ów, możliwe, że byłaby Ania mniej stanowcza.

–  Z pewnością była w bardzo złym guście – odrzekła, patrząc z niesmakiem na nagrobek, przed którym stanęły, jak gdyby była zdania, że i on jest w złym guście.

– Tu jest pochowana moja kuzynka Dora. Miała trzech mężów, ale wszyscy trzej szybko poumierali. Biedna Dora nie miała widocznie szczęścia do zdrowych mężczyzn.

Aleksandra Kowalak-Bojarczuk

Gdyby opinię tę wypowiedział ktoś nie należący do rodziny Pringle’ów, Ania pewnie nie odpowiedziałaby tak zdecydowanie: „Oczywiście, że nie.” Patrzyła przy tym na nagrobek ozdobiony czaszką i skrzyżowanymi piszczelami, jakby również powątpiewała w dobry gust tegoż.

– Moja kuzynka Dora leży tutaj. Miała trzech mężów, ale wszyscy bardzo wcześnie zmarli. Biedna Dora, wydawało się, że nie może trafić na zdrowego mężczyznę.

Anna Dorożalska, Agnieszka Kościelniak

Gdyby o to zapytał któryś z Pringle’ów, Ania nie odpowiedziałaby tak stanowczo: „oczywiście, że nie”, patrząc na nagrobek ozdobiony czaszką i skrzyżowanymi piszczałkami tak, jakby pytanie dotyczyło także i tego.

– Tutaj leży moja kuzynka Dora. Miała trzech mężów, ale wszyscy wcześnie poumierali. Biedaczka, jakoś nie mogła sobie wybrać zdrowego mężczyzny.

Agnieszka Kuc

Gdyby wygłosił ją ktoś, kto nie był z rodu Pringle’ów, Ania zapewne nie odparłaby aż tak zdecydowanym głosem:

– Bez wątpienia nie. – Mówiąc to, oglądała nagrobek ozdobiony czaszką i skrzyżowanymi piszczelami. Pomyślała sobie wówczas, że i on nie jest w najlepszym guście.

– Tutaj natomiast spoczywa moja kuzynka Dora. Miała aż trzech mężów, a wszyscy zmarli nagle. Biedna kobieta, nie miała szczęścia do chłopów na schwał.

Ewa Łozińska-Małkiewicz, Katarzyna Małkiewicz

Gdyby słowa te pochodziły od kogoś innego niż członek rodziny Pringle’ów, Ania prawdopodobnie nie odpowiedziałaby tak stanowczo: „Oczywiście, że nie”, patrząc na kamień nagrobny ozdobiony czaszką i skrzyżowanymi kośćmi, jak gdyby dobry smak tej dekoracji także poddawała w wątpliwość.

– Tu pochowana jest moja kuzynka Dora. Miała trzech mężów, z których wszyscy bardzo szybko zmarli. Biedna Dora nie miała szczęścia i nie umiała wybrać zdrowego mężczyzny.

Grażyna Szaraniec (opracowała literacko)

Gdyby na taką uwagę pozwolił sobie ktoś inny, Ania pewnie znalazłaby coś na jego obronę, ale że to był Pringle…

– Okropnie niestosowne! – przytaknęła z zapałem, patrząc na nagrobek, na którym ktoś, też niestosownie, umieścił znak trupiej czaszki.

– Tu z kolei leży Dora, moja kuzynka. Była wdową, bo wcześniej zmarli jej trzej mężowie. Wyglądało na to, że Dora ma pecha i trafiają się jej sami chorowici mężczyźni.

ANNE OF WINDY WILLOWS

Had anyone but a Pringle said it Anne might not have remarked so decidedly, ʻI certainly do not,ʼ looking at a gravestone adorned with a skull and crossbones, as if she questioned the good taste of that also.

ʻHere is Uncle Jackʼs grave. He was sort of absent-minded, so he married the wrong woman; but he never let her guess it. He was very gentlemanly … The man in this grave was my Cousin Doraʼs first husbandʼs brotherʼs first wifeʼs first husband. I donʼt know how he came to be buried in our plot, to be sure.ʼ

Miss Valentine stooped to pull some weeds away from her absent-minded uncleʼs grave, and Anne utilized the blank space in recovering from her dizziness over such a genealogical tangle.

ʻMy Cousin Dora is buried here. She had three husbands, but they all died very rapidly. Poor Dora didnʼt seem to have any luck picking a healthy man.

Rafał Dawidowicz

Gdyby powiedział to ktoś nie należący do rodziny Pringle’ów, Ania z pewnością nie odpowiedziałaby tak zdecydowanie: „Oczywiście, że nie”. Patrzyła przy tym na grób ozdobiony czaszką ze skrzyżowanymi piszczelami, powątpiewając także w dobry gust jego twórcy.

– A to grób wujka Jacka. Wuj był trochę rozgarnięty i poślubił przez to niewłaściwą kobietę. Ale nigdy nie dopuścił, żeby się o tym dowiedziała. Postępował jak prawdziwy dżentelmen. W tym grobie pochowany jest pierwszy mąż żony brata mojej kuzynki Dory. Nie mam pojęcia jak to się stało, że został pogrzebany w naszej części cmentarza.

Panna Walentyna przystanęła, żeby usunąć kilka chwastów z groby rozgarniętego wujka, a Ania wykorzystała ten czas, żeby przeanalizować  wspomniany układ drzewa rodowego.

– W tym miejscu spoczywa kuzynka Dora. Miała trzech mężów, ale wszyscy zmarli bardzo szybo. Biedna Dora nie miała tyle szczęścia, żeby znaleźć sobie zdrowego mężczyznę.

Ireneusz Socha

Gdyby nie chodziło o jednego z Pringle’ów, to Ania pewnie nie odpowiedziałaby z takim naciskiem: „No, oczywiście, że nie”, spoglądając przy tym na nagrobek z motywem czaszki i skrzyżowanych piszczeli, jakby kwestionowała również i jego gust.

– A tu znajduje się grób wujka Jacka. Pewnie z jego roztargnienia wynikał fakt, że ożenił się z niewłaściwą kobietą, aczkolwiek nigdy nie dał jej po sobie niczego poznać. To był prawdziwy dżentelmen… Był pierwszym mężem pierwszej żony brata pierwszego męża mojej kuzynki Dory. Nie mam pojęcia, jak do tego doszło, że został pochowany w naszej kwaterze.

Panna Walentyna schyliła się i wyrwała kilka chwastów z mogiły swojego roztargnionego wujka, a Ania miała chwilę czasu, aby zebrać myśli po oszołomieniu wywołanym zgłębianiem jego genealogicznych chaszczy.

– W tym grobie leży moja kuzynka Dora. Miała trzech mężów – wszyscy zmarli nagle, Biedaczka, nie miała szczęścia do zdrowych mężczyzn.

Jolanta Bartosik

Gdyby powiedział to koś inny, nie Pringle, być może Ania nie miałaby tak zdecydowanego wyrazy twarzy, mówiąc:

– Z pewnością nie była.

Po tych słowach popatrzyła na nagrobek ozdobiony czaszką i skrzyżowanymi piszczelami, jakby się zastanawiała, czy i to nie jest przypadkiem w złym guście.

– Tutaj jest grób wujka Jana. Był bardzo roztrzepany i ożenił się nieszczęśliwie, ale nigdy nie dał żonie powodu, żeby nie domyśliła się prawdy. Był bardzo szarmancki… Mężczyzna leżący w tym grobie był pierwszym mężem pierwszej żony brata pierwszego męża mojej kuzynki Dory. Nie mam pojęcia jak to się stało, że pochowano go w naszej kwaterze.

Panna Walentyna schyliła się, żeby usunąć chwasty z grobu roztrzepanego wujka, a Ania skorzystała z chwili ciszy, żeby rozwikłać skomplikowane powiązania genealogiczne.

– Moja kuzynka Dora została pochowana tutaj. Miała trzech mężów, ale żaden z nich nie żył długo. Biedna Dora, nigdy nie udało się jej wybrać zdrowego mężczyzny.

Topole kontra Wierzby - cz. 1

   Czwarta (fabularnie) część cyklu o Ani Shirley w miała ciekawe losy wydawnicze. Oryginalny, pełny manuskrypt Maud, Anne of Windy Willows, ukazał się w Wielkiej Brytanii, zaś wydanie amerykańskie zostało, pod naciskiem wydawcy, skrócone o pewne fragmenty oraz nadano mu nowy tytuł: Anne of Windy Poplars. Usunięte części dotyczą rozdziału 5. w części pierwszej, 10., 11. i 14. w części trzeciej.

   W języku polskim pojawiły się tłumaczenia z obydwu wersji. Kilka razy zdarzyło mi się rozmawiać z innymi czytelnikami o polskich przekładach tej powieści i ostatnio obiecałam, że przygotuję wpis o różnicach translatorskich w kluczowych fragmentach rozróżniających obydwie wersje powieści. 

   Pierwsze tłumaczenie, w 1939 roku, było przekładem Marii Rafałowicz-Radwanowej z Anne of Windy Poplars. Również tą wersję przetłumaczyła na nowo w 1977 roku Aleksandra Kowalak-Bojarczuk. Kolejne przekłady pojawiły się od połowy lat 90.: Rafała Dawidowicza, Anny Dorożalskiej i Agnieszki Kościelniak, Jolanty Bartosik, Ireneusza Sochy, Agnieszki Kuc, Grażyny Łozińskiej-Małkiewicz i Katarzyny Małkiewicz oraz Grażyny Szaraniec (w tym przypadku pojawia się określenie "opracowania literackiego").

   Ponieważ całego materiału porównawczego jest całkiem sporo, postanowiłam podzielić go na kilka postów. 

   Zacznijmy od pierwszego fragmentu z rozdziału piątego ("Rok pierwszy") - Ania wybiera się na spacer na pobliski stary cmentarz i spotyka tam pannę Valentine Courtaloe...

ANNE OF WINDY POPLARS

‘Donʼt tell me any family has ever had as many as ours’, said Miss Valentine jealously. ‘Weʼre very consumptive. Most of us died of a cough. This is my Aunt Bessieʼs grave. She was a saint if there ever was one’.

Maria Rafałowicz-Radwanowa

– Nie powie mi pani, że w którejkolwiek rodzinie tyle było zgonów, co w naszej – odrzekła panna Walentyna, nieco urażona – Mamy skłonność do suchot. Większość moich krewnych umarła ze skutków kaszlu. Oto jest grób mojej ciotki Bessie. Jeżeli istnieją dziś jeszcze święci na ziemi, to ona do nich należała.

Aleksandra Kowalak-Bojarczuk

– Ależ proszę nie mówić, że w każdej rodzinie było tyle pogrzebów co w naszej – rzekła panna Walentyna z urazą w głosie. – Jesteśmy niezwykle skłonni do zapadania na suchoty. Większość z nas zmarła na tą chorobę. Oto grób mojej ciotki Elizy. Jeśli w ogóle bywali święci, należała do nich na pewno.

Anna Dorożalska, Agnieszka Kościelniak

– Niech mi panie nie mówi, że w każdej rodzinie było aż tyle – odpowiedziała panna Walentyna wyniośle. – Mamy skłonności rodzinne. Większość z nas umiera na suchoty. To grób mojej ciotki Elizy. Jeśli w ogóle są święci, to ona z pewnością była jedną z nich.

Agnieszka Kuc

– Ależ skąd. Żadna rodzina nam pod tym względem nie dorówna – odrzekła panna Walentyna z nutką wyższości w głosie. – Mieliśmy bowiem sporo przypadków gruźlicy. Większość z nas umarła na suchoty. Oto grób mojej ciotki Bessie. Jeśli trafiają się święci, to ona była jedną z nich.

Ewa Łozińska-Małkiewicz, Katarzyna Małkiewicz

– Proszę nie sugerować, że jakakolwiek rodzina miała tyle pogrzebów co nasza – odparła panna Walentyna zawistnie. – Często zapadamy na suchoty. Większość z moich przodków zmarła z tego powodu. Oto grób mojej cioci Bessie. Była to prawdziwa święta.

Grażyna Szaraniec (opracowała literacko)

– Co też pani opowiada!- obruszyła się panna Walentyna, najwyraźniej dotknięta spospolitowaniem swojej rodziny. – Jeśli chodzi o pogrzeby, to nasza rodzina była naprawdę wyjątkowa! Swoje żniwo zbierała wśród nas… - zawiesiła dramatycznie głos – gruźlica. Tak, panno Shirley, większość Courtloe’ów umarła na gruźlicę! Proszę spojrzeć: to grób Elizy Courtloe, mojej ciotki. Święta z niej była kobieta.

ANNE OF WINDY WILLOWS

‘Donʼt tell me any family has ever had as many as ours,ʼ said Miss Valentine jealously. ʻWeʼre very consumptive. Most of us died of a cough. This is Aunt Coraʼs grave. She was a great beauty. A minister we had in Summerside then told her that just to see her made a poem of his day. That was a pretty speech, wasnʼt it? Though I never felt it was just the thing for a minister to say. Aunt Cora married a Yankee and lived all her life in Boston, but when she came back to the Island for a visit and saw this old graveyard she turned and said to her husband, “You can bury me here, Thomas.” So he did – not immediately, of course, but three years later, when she died … This is my Aunt Bessieʼs grave. She was a saint if there ever was one.

Rafał Dawidowicz

– Proszę mi nie mówić, że tyle co gdzie indziej – odparła panna Walentyna urażona. – Mamy skłonności do chorowania. Większość z nas zmarła na suchoty. To grób cioci Cory. Za życia była bardzo ładna. Podczas pogrzebu pastor z Summerside powiedział, że na jej widok wiersze układały się same. Ładnie to ujął, prawda? Ale uważam, że kaznodzieja nie powinien mówić takich rzeczy. Ciocia Cora poślubiła Jankesa i przez całe mieszkała w Bostonie. Ale gdy przyjechała w odwiedziny na Wyspę i zobaczyła stary cmentarz, powiedziała do męża: „Chciałabym, żebyś mnie tutaj pochował, Tomaszu”. Tak też zrobił. Oczywiście nie natychmiast, lecz trzy lata później, kiedy umarła… A to grób mojej cioci Bessie. Jeśli istnieją święci ludzie, to bez wątpienia do nich należała.

Ireneusz Socha

– Ależ, co pani mówi. W żadnej rodzinie nie było aż tyle – broniła się panna Walentyna. – Courtaloe’owie niezwykle łatwo zapadają na choroby płuc. Większość umiera na suchoty. Oto grób cioci Kory. Była kobietą wielkiej urody. Ówczesny proboszcz parafii Summerside zwykł mawiać, że widzieć ją, to obcować z poezją najwyższej próby. Ładnie powiedziane, nieprawdaż? Tyle tylko, że nie jestem pewna, czy proboszczowi przystoi mówić takie rzeczy. Ciocia Kora poślubiła Jankesa i mieszkała w Bostonie, aż do śmierci, lecz kiedy pewnego razu przyjechała z wizytą na Wyspę i zobaczyła ten stary cmentarz, to powiedziała do męża: „Tomaszu, chcę tu być pochowana”. Co też uczynił – nie natychmiast, ma się rozumieć – lecz trzy lata później, po jej śmierci… A to grób cioci Elizy. Jeżeli istniała jakaś święta, to była nią właśnie ciocia Eliza.

Jolanta Bartosik

– Niech mi pani nie mówi; w żadnej rodzinie nie było ich tyle, co w naszej – odparła zawistnie panna Walentyna. – My jesteśmy suchotnikami. Większość z nas umiera na kaszel. To jest grób cioci Kory. Była piękna. Pastor, którego mieliśmy wtedy w Summerside, powiedział jej, ze każde spotkanie z nią zamienia zwykły dzień w poemat. Bardzo ładnie powiedziane, prawda? Chociaż zawsze uważałam, że pastorowi takie słowa nie przystoją. Ciocia Kora wyszła za Jankesa i przez całe życie mieszkała w Bostonie, jednak kiedy przyjechała na wyspę z wizytą i zobaczyła stary cmentarz, powiedziała do swojego męża: „Tomaszu, możesz mnie tutaj pochować”. I tak zrobił; oczywiście nie od razu, dopiero trzy lata później, kiedy umarła… A to grób mojej cioci Bessie. To była święta kobieta.

Poznając świat

   Znalazłam bardzo ciekawe opracowanie dla najmłodszych czytelników i... przyszłych podróżników. To rymowany przewodnik po kontynentach i krajach autorstwa Grzegorza Strzebońskiego. Czyta się go znakomicie i tak samo słucha, co może potwierdzić moja siostrzenica :).

   Jeden z rozdziałów dotyczy Kanady, a do najważniejszych jej symboli została zaliczona Ania z Zielonego Wzgórza - przy tym wierszyku Amelka uśmiechnęła się porozumiewawczo... ;)

Kto tłumaczył?

   Słowo się rzekło. Oto obiecane zestawienie polskich tłumaczy prozy Maud. Na odrębną uwagę zasługują tzw. opracowania / opracowania literackie - zwykle przy takiej adnotacji wydawnictwo nie wymienia autora przekładu, rzadko też pada nazwisko osoby redagującej tekst. Uwzględniam tu tylko jeden taki przypadek, ponieważ wyszła cała seria "Ań" w opracowaniu G. Szaraniec - w Wydawnictwie Bellona - co może będzie istotną informacją dla zbieraczy.

2022-01-25

Dokładam do tabeli dane o dacie pierwszej publikacji tłumaczenia (albo późniejszej, ale pod innym tytułem). Jak dotąd, cała seria "Aniowa" w jednolitym autorsko tłumaczeniu ukazała się dla duetu Pań Łozińskich-Małkiewicz (choć Ania z Zielonego Wzgórza z 1996 jest przekładem Pani Ewy). Swego czasu, w wersji książkowej ukazały się tylko cztery pierwsze tomy (Algo); później całość opublikowano w wersjach cyfrowych oraz w wersji książkowej pod szyldem Empiku. Obecnie seria "idzie" w Świecie Książki i Wydawnictwie Olesiejuk (choć i tu ciekawostka: Ania ze Złotego Brzegu  w Świecie jest podpisana przez obydwie tłumaczki, a w Olesiejuku - tylko jedną...). W poniższej tabeli podaję daty wydań tradycyjnych książek. Rezerwuję tu sobie zapas kilku błędów - trudno połapać się w tych datach. Kiedyś prowadziłam katalog wszystkich wydań ("na piechotę", przeglądając setki ofert w sieci i spisując daty; katalogi i statystyki BN są niekompletne), ale poddałam się kilka lat temu - utknęłam na 580...

Ania z Zielonego Wzgórza	Bernsteinowa R.	1911/1912
Ania z Zielonego Wzgórza	Kraśniewska (-Durlik) Dorota	1995
Ania z Zielonego Wzgórza	Ważbińska Jolanta	1995
Ania z Zielonego Wzgórza	Piekarski Przemysław	1995
Ania z Zielonego Wzgórza	Zawadzka Katarzyna	1995
Ania z Zielonego Wzgórza	Łozińska-Małkiewicz Ewa	1996
Ania z Zielonego Wzgórza	Jakubiak Katarzyna	1997
Ania z Zielonego Wzgórza	Dawidowicz Rafał	1997
Ania z Zielonego Wzgórza	Jackowicz Jan	2000
Ania z Zielonego Wzgórza	Sałaciak Joanna	2001
Ania z Zielonego Wzgórza	Kuc Agnieszka	2003
Ania z Zielonego Wzgórza	Beręsewicz Paweł	2012
Ania z Zielonego Wzgórza	Szaraniec Grażyna (opracowanie literackie)	2013
Ania z Zielonego Wzgórza	Skrabek Magdalena	2013
Ania z Zielonego Wzgórza	Bulski Paweł	2020
Ania z Zielonego Wzgórza	Borzobohata-Sawicka Maria	2021
Anne z Zielonych Szczytów	Bańkowska Anna	2022
Ania z Avonlea	Bernsteinowa R.	1924
Ania z Avonlea	Ważbińska Jolanta	1995
Ania z Avonlea	Socha Ireneusz	2000
Ania z Avonlea	Łozińska-Małkiewicz Ewa, Małkiewicz Katarzyna	2013
Ania z Avonlea	Szaraniec Grażyna (opracowanie literackie)	2013
Ania z Avonlea	Beręsewicz Paweł	2013
Ania z Avonlea	Kraśniewska Dorota	1996(?) 1998
Ania z Avonlea	Borzobohata-Sawicka Maria	2021
Anne z Avonlea	Bańkowska Anna	2022
Ania z Wyspy	Magórski Andrzej / Tarnowski Marceli	1930
Ania na uniwersytecie	Zawisza-Krasucka Janina	1930/1931
Ania na uniwersytecie	Szar Monika	1995
Ania na uniwersytecie	Magórski Andrzej / Tarnowski Marceli	2003
Ania na uniwersytecie	Łozińska-Małkiewicz Ewa, Małkiewicz Katarzyna	2013
Ania na uniwersytecie	Szaraniec Grażyna (opracowanie literackie)	2013
Ania na uniwersytecie	Socha Ireneusz	2003
Ania na uniwersytecie	Borzobohata-Sawicka Maria	2020
Anne z Redmondu	Bańkowska Anna	2022
Ania z Szumiących Topoli	Rafałowicz-Radwanowa Maria	1939
Ania z Szumiących Topoli	Kowalak-Bojarczuk Aleksandra	1977
Ania z Szumiących Topoli	Dorożalska Anna, Kościelniak Agnieszka	1995
Ania z Szumiących Wierzb	Dawidowicz Rafał	1997
Ania z Szumiących Topoli	Bartosik Jolanta	1998
Ania z Szumiących Topoli	Socha Ireneusz	2003
Ania z Szumiących Topoli	Kuc Agnieszka	2005
Ania z Szumiących Topoli	Łozińska-Małkiewicz Ewa, Małkiewicz Katarzyna	2013
Ania z Szumiących Topoli	Szaraniec Grażyna (opracowanie literackie)	2014
Ania z Szumiących Topoli	Borzobohata-Sawicka Maria	2021
Anne z Szumiących Wierzb	Bańkowska Anna	2023
Wymarzony dom Ani	Fedyński Stefan	1931
Ukochany dom Ani	Czekajowa Eliza	1995
Wymarzony dom Ani	Dorożalska Anna	1996
Wymarzony dom Ani	Dawidowicz Rafał	1997
Wymarzony dom Ani	Bartosik Jolanta	1999
Wymarzony dom Ani	Merecz Paweł	2004
Wymarzony dom Ani	Szaraniec Grażyna (opracowanie literackie)	2015
Wymarzony dom Ani	Łozińska-Małkiewicz Ewa, Małkiewicz Katarzyna	2020
Wymarzony dom Ani	Borzobohata-Sawicka Maria	2022
Wymarzony dom Anne	Bańkowska Anna	2023
Ania ze Złotego Brzegu	Kowalak-Bojarczuk Aleksandra	1989
Ania ze Złotego Brzegu	Drong Agnieszka	1997
Ania ze Złotego Brzegu	Bartosik Jolanta	1999
Ania ze Złotego Brzegu	Malcher Inka	2000
Ania ze Złotego Brzegu	Szaraniec Grażyna (opracowanie literackie)	2015
Ania ze Złotego Brzegu	Łozińska-Małkiewicz Ewa, Małkiewicz Katarzyna	2020
Ania ze Złotego Brzegu	Borzobohata-Sawicka Maria	2022
Anne ze Złotych Iskier	Bańkowska Anna	2024
Dolina Tęczy	Zawisza-Krasucka Janina	1932
Dolina Tęczy	Kaniewska Bogusława	1998
Dolina Tęczy	Bartosik Jolanta	1999
Dolina Tęczy	Łozińska-Małkiewicz Ewa, Małkiewicz Katarzyna	2020
Dolina Tęczy	Szaraniec Grażyna (opracowanie literackie)	2016
Dolina Tęczy	Borzobohata-Sawicka Maria	2022
Dolina Tęczy	Bańkowska Anna	2024
Rilla ze Złotego Brzegu	Zawisza-Krasucka Janina	1933
Rilla ze Złotego Brzegu	Dorożalska Anna	1998
Rilla ze Złotego Brzegu	Bartosik Jolanta	1999
Rilla ze Złotego Brzegu	Rejs Grzegorz	2004
Rilla ze Złotego Brzegu	Szaraniec Grażyna (opracowanie literackie)	2016
Rilla ze Złotego Brzegu	Łozińska-Małkiewicz Ewa, Małkiewicz Katarzyna	2020
Rilla ze Złotych Iskier	Bańkowska Anna	2025
Opowieści z Avonlea	Fiszer Ewa	1991
Niedaleko Avonlea	Kazimierczyk Joanna	1996
Z życia Avonlea	Bartosik Jolanta	1999
Pożegnanie z Avonlea	Fiszer Ewa	1991
Niedaleko Avonlea	Kazimierczyk Joanna	1996
Dalsze opowieści z życia Avonlea	Bartosik Jolanta	2000
Pożegnanie z Avonlea	Fiszer Ewa, Kuc Agnieszka	2006
Opowieści ze Złotego Brzegu	Kazimierczyk Joanna	1995
Spełnione marzenia	Ciemniewski Paweł	2009
Ania z Wyspy Księcia Edwarda	Ciemniewski Paweł	2011
Emilka ze Srebrnego Nowiu	Rafałowicz-Radwanowa Maria	1936
Emilka z Księżycowego Nowiu	Grzybowska Ryszarda	1994
Emilka ze Srebrnego Nowiu	Ciepłowska Agnieszka	2001
Emilka ze Srebrnego Nowiu	Kaniewska Bogumiła	2003
Emilka dojrzewa	Rafałowicz-Radwanowa Maria	1936
Emilka dojrzewa	Ciepłowska Agnieszka	2001
Emilka szuka swojej gwiazdy	Horodyska Ewa	1994
Emilka dorasta	Kaniewska Bogumiła	2003
Emilka na falach życia	Rafałowicz-Radwanowa Maria	1936
Dorosłe życie Emilki	Horodyska Ewa	1994
Emilka szuka szczęścia	Ciepłowska Agnieszka	2002
Emilka szuka szczęścia	Kaniewska Bogumiła	2003
Historynka	Zawisza-Krasucka Janina	1936
Wakacje na starej farmie	Acher Renata	1994
Historynka	Acher Renata	2007
Złocista droga	Kazimierczyk Joanna	1990
Złoty gościniec	Fiszer Ewa	1994
Złocista droga	Fiszer Ewa	2008
Pat ze Srebrnego Gaju	Fiszer Ewa	1993
Pani na Srebrnym Gaju	Fiszer Ewa	1993
Miłość Pat	Fiszer Ewa	1996
Dzban ciotki Becky	Fiszer Ewa	1992
W pajęczynie życia	Stępień Henryka	1992
Błękitny Zamek	Bobrzynowski Karol – Borawski Karol	1939
Błękitny Zamek	Kazimierczyk Joanna	1993
Błękitny Zamek	Bobrzynowski / Borawski Karol (opr. B. Cyperling)	1998
Błękitny Zamek	Bartosik Jolanta	2000
Błękitny Zamek	Tesznar Tomasz	2003
Błękitny Zamek	Agnieszka Kuc	2015
Błękitny Zamek	Kaja Makowska	2025
Jana ze Wzgórza Latarni	Fiszer Ewa	1991
Janka z Latarniowego Wzgórza	Dąbrowska Małgorzata	1991
Jane z Lantern Hill	Kazimierczyk Joanna	1991
Czarodziejski świat Marigold	Bałłaban Karolina	1991
Czary Marigold	Koziej (-Ostaszkiewicz) Magdalena	1996
Dziewczę z sadu	Wielińska Władysława	1936
Kilmeny z sadu	Dulińcówna Teresa	1994
Kilmeny ze starego sadu	Fiszer Ewa	1995
Dziewczę z sadu	Koziej Magdalena	2014
Zrządzenie losu	Kazimierczyk Joanna, Wnuk Jolanta	2000
Okruchy światła	praca zbiorowa	1993
Panna młoda czeka	Kazimierczyk Joanna	1994
Szczęśliwa pomyłka	Kazimierczyk Joanna, Wnuk Jolanta	1999
Takie jak Ania	Bałłaban Karolina	1994
W stronę miłości	praca zbiorowa	1993
Święta z Anią i inne opowiadania na Boże Narodzenie	Bernsteinowa R., Mach Jolanta	1996
Święta z Anią oraz inne opowieści bożonarodzeniowe	Olejnik Donata	2022
Biała magia	Kazimierczyk Joanna	1994
Zapach wiatru i inne opowiadania	Koziej-Ostaszkiewicz Magdalena	1993
Ślady na piasku	Kazimierczyk Joanna	1996
Spotkania po latach	Bałłaban Karolina, Kazimierczyk Joanna	1993
Pamiętniki 1889-1897. Krajobraz dzieciństwa	Horodyska Ewa	1996
Pamiętniki 1898-1910. Uwięziona dusza	Horodyska Ewa	1996
Alpejska ścieżka	Bitner Magda	2023