Coś jeszcze o Retorze

   Jakiś czas temu pisałam o zawiłej historii wydawnictwa Retor, która to w znacznej mierze ukształtowała dzieje wydawnicze polskich przekładów książek Maud. Do informacji wówczas przedstawionych mogę dopisać obecnie coś jeszcze - na stronach Archiwum Państwowego znalazłam wpisy z Rejestru Handlowego Działu A (RHA):

   Notatka, o której pisałam wcześniej, zamieszczona we Wpisach do Rejestru Handlowego w Sądzie Okręgowym w Warszawie, publikowanych w tygodniku Polska Gospodarcza (R.13 (1932) nr 24):

wprowadza nieco fałszu, bo informuje o najwcześniejszej dacie założenia firmy - Retor "ver.2" powstał w 1931 roku i był kontynuacją firmy założonej przez Stanisława Kozłowskiego - jej pierwszego i wyłącznego właściciela.

   Chronologia dziejów tego wydawnictwa i tytułów powieści Maud przez nie wydanych, przedstawiałaby się więc następująco:

• 1929 - Stanisław Kozłowski wchodzi do spółki z Kasprem Wojnarem
• 1930 - założenie RETOR-a przez Stanisława Kozłowskiego (wpis do RHA już w 1929)
• koniec 1930 - RETOR prowadzi na łamach Przeglądu Księgarskiego "uprzejmy" spór  z Księgarnią Francuza o Anię z Wyspy (tłum. Andrzej Magórski / Marceli Tarnowski); wydanie Ani na uniwersytecie (tłum. J. Zawisza-Krasucka) - książka była dostępna już w listopadzie 1930
• 1931 - na początku roku proces sądowy z Księgarnią Francuza, wydanie Wymarzonego domu Ani; zmiana nazwy firmy uwzględniająca nowego właściciela
• 1932 - wyjście Stanisława Kozłowskiego ze spółki z Wojnarem, wpis Retora pod nowym szyldem i z nowym nazwiskiem właściciela do RHA; wydanie Doliny Tęczy, ale sygnowane starą nazwą firmy (czy był to powód sporu pomiędzy Kozłowskimi?)
• gdzieś tutaj rozchodzą się drogi Kozłowskich...
• 1933 - powstaje "firma-siostra": Księgarnia Kozłowskiego, której właścicielem jest, ponownie, Czesław Kozłowski - posiada on więc wówczas dwie firmy; w tym samym roku oficjalnie ukazała się Rilla ze Złotego Brzegu, która sygnowana była na stronie tytułowej nazwą nowej firmy, a na stronie przedtytułowej - starszej.

A już niebawem pokażę archiwalne ogłoszenie, które być może wyjaśni zagadkę późnego wydania jednej z powieści Maud.

• www.warszawa.ap.gov.pl
• CBN Polona